Schrijven over kunst is hachelijk. Bij kunstobjecten gaat het [vooral] om waarnemen. Wie over kunst schrijft heeft eigenlijk al de eenheid verbroken die de waarnemer met het door hem waargenomene, het kunstobject, verenigt.

Neem de schilder. Vaak wordt aangenomen dat hij iets ‘maakt’, [iets ‘produceert’] wat daarna ‘het schilderij’ heet. Maar vóór hij begint is hij al een waarnemer. Ziet hij het landschap – bomen, struiken, een schuurtje, een mengeling van licht en schaduw – dan ‘kijkt’ hij niet zoals de natuurbeschermer, klimaatactivist of projectontwikkelaar: hij ziet de wisselwerking tussen de dingen [zelf]. Je kunt zeggen: hij laat zich door de dingen bekijken.

Dit heel langzaam plaatsvindende proces gebeurt zowel tussen de dingen daarginds in het landschap als in de ogen en het lijf van de schilder. De natuurlijkheid, lichamelijkheid of zelfs ondoordringbaarheid van de dingen herhaalt zich in die van de schilder, die niets anders doet dan waarnemen.

Het is door waar te nemen, dat de schilder dergelijke aspecten van de dingen bij zichzelf terugziet: de raadselachtigheid van de vormen, lijnen, bewegingen en gebeurtenissen wordt iets van hemzelf: hij wordt voor zichzelf een raadsel.

Natuurlijk is er allang naar het penseel gegrepen, werden technieken en stijlen eigen gemaakt, maar deze instrumenten ontlenen hun zin slechts aan de blik die de schilder, de waarnemer bij uitstek, over het door hem waargenomene laat waren, een blik die zelf één is met de aan-blik waarin de dingen aan hem verschijnen.

Eenheid van de waarnemer en het waargenomene, herhaling van het raadsel van de dingen in de waarnemer: de schilder doorbreekt de traditionele tegenstelling tussen subject en object.

Schrijven over kunst? Het enige wat kan is beschrijven wat er in de kunst, dus in het landschap daar en in de schilder hier, gebeurt.
– Jos Augustus

Wat neem je mee en waar naar toe
Ik ken je langer dan vandaag
Dus vraag ik je: Wat ga je nu weer doen?

Je stort me keer op keer
in duistere zaken
Wat kan ik nu van
je plots weggaan maken?

Genoeg van mij?
Van jij en mij?
Van het alledaagse?

Toe aan een nieuw avontuur?
Iets met de nieuwe buur
Of op weg naar Verweggistan
En dan?

Heb je geld op zak
een paspoort
of rijbewijs?
Neem je de poes mee?

Wie zorgt er voor je zaakjes?
Laat je het op z’n beloop?
Ben ik de Bob of Boop?

Bedankt bij voorbaat

En blijf
– Sytske van Bochove

Waar leylijnen elkaar raken
Bijzondere ontmoetingen ontboezemen
Waar bomen majestueus wijken voor vergeten krachten
– door hectiek en dagwaan –
Waar plaats is voor essentie
Waar gaat het om?
Wat maakt waardevol?

Maar o wee als u zich buiten dit gebied waagt
– buiten het rijk der verbeelding –
Dan wordt u ingeperkt door wegopbrekingen
Betonblokken
Regelgeving die de wet buiten werking stelt
Die overal een rekening voor presenteert
Of een boete, een restrictie, een oordeel
Of een diagnose met een Levi-Weemoedt-waardig dossier

Krijg dat maar eens veranderd
Waar tot in de puntjes uitgeschreven waan
Hoogtij viert
– Els

Ik vroeg ik me wel eens af wat voor mij een veilige plek is. Behalve mijn bed kwamen er een paar plekken naar boven.

Zoals de supermarkt in het souterrain van V&D in Leiden, die bestaat niet meer.
Ik kon daar eindeloos rondscharrelen zonder me opgejaagd te voelen. Kwam vaak
bekenden tegen. Maar toch afgekeurd.

Het terras van het Gouden Hoofd waar ik vaak met mijn moeder zat te genieten van alles wat er te zien was. Geen veilige plek meer nu ze er niet meer is.

De laatste jaren groeien de Kantlijn schrijfworkshops in mijn waardering voor veilig
voelen. Ik wil ze niet meer missen. Hoe kom ik mijn week door zonder iets te
schrijven op deze veilige plekken? De mensen die er schrijven willen hetzelfde als ik.
Een aantal raakt voor mij langzaam aan beter bekend. Ik herken vertrouwde invalshoeken en benaderingswijzen bij verhalen van de anderen.
Wat mij zo verslaafd maakt, is de onvoorwaardelijke aandacht voor wat ik schrijf en dat is wederzijds. We oordelen niet. We waarderen wat we schrijven en wie we zijn.

Deze momenten van schrijven voelen hemels. Zoiets kan ik thuis niet opbrengen: de urgentie van een half uur doorschrijven, zonder stoppen. Gedachten niet laten verstoren door afleiding. Ik zie dit ook bij anderen. Het resultaat is een tekst waar ik met plezier aan doorwerk.

Dit is mijn veilige plek. Hier komt sereen mijn creativiteit naar voren.
– Jean Banchet